به گزارش خبرنگار قدس آنلاین، ضرورت تک‌نرخی شدن ارز و به بیان ساده‌تر کاستن از تعدد نرخ‌های موجود علاوه بر اینکه از سوی رئیس‌جمهور بارها و بارها مورد تأکید واقع شده، از زبان تیم اقتصادی و وزیر اقتصاد هم به گوش می‌رسد؛ با این استدلال که رانت‌خواری، ویژه‌خواهی، فسادهای رنگارنگ ارزی و اقتصادی و تورم افسارگسیخته اقتصاد که بارش بر دوش طبقات متوسط و ضعیف سنگینی می‌کند، باید مهار شود.
خروجی نهایی حاکمیت طیفی از نرخ در بازار ارز کشور به منزله آسیبی جدی در اقتصاد، تاکنون مطامع عده‌ای خاص را تأمین و تورم روزافزون را بر سفره طبقات آسیب‌پذیر تحمیل کرده و بیشتر دولت‌ها حتی در سال‌های سخت تحریم و تنگنای ارزی به دنبال ساماندهی این بازار پریشان بوده‌اند.
به باور باتجربه‌های حوزه اقتصاد و مدیریت اقتصادی و ارزی، اینکه اقتصاد به یک نرخ در بازار ارز دست یابد، بی‌شک می‌تواند در خدمت عموم مردم و سفره ایرانیان باشد و بساط رانت‌خواری را جمع کند، اما اجرای این سیاست به طور ناگهانی، بی‌تردید شوک تورمی را به همراه دارد و در عمل خدمتی به مردم نمی‌کند.
محمود بهمنی؛ رئیس‌کل اسبق بانک مرکزی، حسین صمصامی، سرپرست اسبق وزارت اقتصاد و سیدکمال سیدعلی، معاون اسبق بانک مرکزی در گفت‌وگو با قدس هم‌سخن بر این عقیده‌اند امروز زمان تک‌نرخی کردن ارز نیست و این اقدام هرچند، شدنی است اما باید با حساسیت و به دور از شوک‌درمانی اجرا شود.
محمود بهمنی: آرزوی قلبی ما ارز تک‌نرخی است اما...
محمود بهمنی: آرزوی قلبی ما ارز تک‌نرخی است اما...
امروز و پس از حذف ارز ۴هزارو۲۰۰ تومانی، نرخ‌های ۲۸هزارو۵۰۰ تومانی (ترجیحی و برای واردات کالاهای اساسی)، ۴۹هزارو۵۰۰ تومانی (مرکز مبادله طلا و ارز ایران) نرخ حدوداً ۶۰ هزار تومانی بازار آزاد، نیمایی حدوداً ۵۰ هزار تومانی و... در اقتصاد کشور جریان دارند و اگر ارزی که به واردکنندگان برای واردات هر نوع کالای اساسی و غیراساسی می‌دهیم با نظارت دقیق همراه باشد و کالای واردشده را نیز کنترل و نظارت کنیم تا با همان قیمت به بازار و مردم برسد، اتفاق ایده‌آلی است و به طبقات ضعیف جامعه هم کمک می‌کند و همه مردم به طور یکسان از این امکان بهره‌مند می‌شوند. اما شواهد نشان می‌دهد و کماکان هم این نگرانی وجود دارد که کالایی با ارز ۲۸هزارو۵۰۰تومان یا حتی ۴۱هزار تومانی وارد شود و به دلیل نبود نظارت کافی، این نرخ ضرب‌در دلار ۵۰ یا ۵۸ هزار تومانی و یا یورو بالای ۶۰ هزار تومانی شود و به دست مردم برسد و رانت بزرگی را نصیب عده‌ای معدود و خاص کند.
یکی از آرزوهای قلبی بنده تک‌نرخی شدن ارز است تا رانت‌هایی که به جیب این عده خاص می‌رود قطع شود، اما در کنار این کار باید تأکید کرد، نباید تصمیم ناگهانی گرفت. چرا قیمت‌ها به طور ناگهانی و حداقل از نظر روانی به شدت بالا می‌رود و مردم را گرفتار می‌کند و چون نمی‌توانیم مابه‌التفاوت نرخ‌ها را تأمین کنیم، شرایط اقتصادی بغرنج‌تر می‌شود، پس برای تک‌نرخی شدن ارز باید به مرور گام برداشت.
امروز کالاهای رانتی و لوکسی فراوانی وارد می‌شوند که بسیاری، از آن‌ها استفاده نمی‌کنند و طبقات ضعیف اساساً امکان خرید این کالاها را ندارند، بنابراین تک‌نرخی کردن ارز از این حیث خوب است به شرطی که امکان پرداخت مابه‌التفاوت تغییر نرخ ارز به مردم و طبقات ضعیف را داشته باشیم و دیگر اینکه این حرکت به آهستگی، بسیار ظریف، همراه با حساسیت و برنامه‌ریزی دقیق انجام شود. به عقیده من بازار آزاد، بیانگر واقعیت نرخ ارز در کشور است و هر نرخی که مردم و واردکننده با آن کالا را می‌خرند، نرخ واقعی است. برای تک‌نرخی شدن باید به گونه‌ای عمل شود که شکاف قیمتی عمیقی با بازار آزاد وجود نداشته باشد که منجر به خلق رانت شود و اگر نرخ ارز بانک و بازار یکسان یا بسیار نزدیک باشد، بی‌شک رانت‌ها حذف می‌شود و واردکننده با همان قیمت خرید، کالا را می‌فروشد و دست سودجویان را از ویژه‌خواری‌های ارزی کوتاه می‌شود.
حسین صمصامی: تک‌نرخی شدن به معنی رسمیت بازار آزاد نیست
حسین صمصامی: تک‌نرخی شدن به معنی رسمیت بازار آزاد نیست
تک‌نرخی شدن به این معنا که ناگهان در اقتصاد، نرخ آزاد را به عنوان تنها نرخ رسمی اعلام کنیم، فعلاً شدنی نیست به‌ویژه در بلندمدت تورم سنگینی را به دلیل بالا بردن هزینه‌ها بر کشور و مردم تحمیل می‌کند، چراکه قیمت کالاهای اساسی و مواد اولیه را بالا می‌برد و همین امر دوباره موجب افزایش نرخ ارز می‌شود.
به عقیده من برای ساماندهی حوزه ارزی کشور علاوه بر دولت‌ها، حاکمیت هم باید همراهی کند تا به نقطه نظر مشترک و واحد در تعیین تک‌نرخی شدن ارز برسیم. درواقع تک‌نرخی کردن نباید مبتنی بر نرخ آزاد ارز باشد، بلکه قیمتی باید تعیین شود که برای تولید و مهار تورم مناسب باشد و در عین حال مدیریت مصارف ارزی و تمرکز ویژه بر واردات کالاهای سرمایه‌ای و مواد اولیه صورت گیرد.
سیدکمال سیدعلی: فعلاً امکان تأمین مابه‌التفاوت نرخ ارز را نداریم
سیدکمال سیدعلی: فعلاً امکان تأمین مابه‌التفاوت نرخ ارز را نداریم
اینکه دولت روی تک‌نرخی شدن ارز تمرکز کند بدان معنی است که بین سه نرخ ۲۸هزارو۵۰۰ تومانی، نیمایی و آزاد، گزینه تک‌نرخی را برآورد و تعیین کند و نرخ نیمایی که بیشترین نزدیکی را با نرخ آزاد ارز دارد، می‌توان عددی مناسب برای تک‌نرخی کردن دانست، اما فراموش نکنیم نرخ ۲۸هزارو۵۰۰ تومانی که دارو و کالاهای اساسی را پوشش می‌دهد، نمی‌توان با شوک ناگهانی به حوالی ۶۰ هزار تومان افزایش داد و اقتصاد بیمار کشور را به بیماری بیشتر کشاند، بلکه باید آرام آرام این حرکت اصلاحی را انجام داد به‌ویژه که تجربه حذف ارز ۴هزارو۲۰۰ تومانی در کارنامه اقتصادی کشور موجود است و شوک اقتصادی سنگینی از این ناحیه بر تمام بدنه اقتصاد تحمیل شد.
ما تجربه تک‌نرخی کردن ارز در سال۸۱ را داریم که از ابتدا اقلامی همچون برنج، لاستیک خودرو و... به نرخ بازار آزاد متصل شد، اما متعاقب آن حسابی شکل گرفت و دولت مابه‌التفاوت نرخ‌ها را تأمین کرد. امروز اما امکانات بودجه‌ای دولت برای تأمین این مابه‌التفاوت فراهم نیست.اگر مبنای تک‌نرخی شدن را بر نرخ نیمایی بگذاریم با توجه به اینکه این نرخ به بازار آزاد نزدیک‌تر است، صادرات کشور رشد خواهد کرد و صادرکنندگان بخش خصوصی برای عرضه ارز خود به سامانه نیما و یا به صورت توافقی، انگیزه بیشتری خواهند داشت ضمن اینکه مخفی‌کاری‌های گمرکی از بین می‌رود و برای ارز دولتی‌ها (پتروشیمی‌ها، فولاد و مس) که از سوخت ارزان استفاده می‌کنند نیز می‌توان نرخی دیگر تعیین کرد.
بی‌تردید زمان حذف ارز ۲۸هزارو۵۰۰ تومانی نیست، ضمن اینکه تک‌نرخی کردن با یکسان‌سازی نرخ ارز فرق دارد. تک‌نرخی کردن یعنی اینکه با نظارت، دقت و به مرور، رانتی توزیع نکنیم و بیشتر بر نرخ نیمایی و ۲۸هزارو۵۰۰ تومانی متمرکز است، اما یکسان‌سازی، ابزار و لوازمی می‌خواهد که فعلاً فراهم نیست ازجمله اینکه هر کس به کانتر بانک مرکزی ریال بدهد باید به او ارز داد، اما کشور آمادگی این تغییر را ندارد، چراکه درگیر محدودیت ارزی، تحریم است و سیاست یکسان‌سازی با توجه به محدودیت‌های فعلی، موفق نخواهد بود.
نظر شما